FAQ dla przedsiębiorców na temat obowiązków antykorupcyjnych w projektowanej ustawie o jawności życia publicznego

Ponieważ dostaję wiele pytań, zdecydowałem się opracować te małe FAQ dla Przedsiębiorców – zbiór pytań i odpowiedzi. Może podobne opracuję dla kierowników jednostek sektora finansów publicznych.

Dobra jedziemy:

 

1.      Kiedy ustawa o jawności życia publicznego ma wejść w życie?

 

W dniu 1 marca 2018 r.

 

2.      Czy ustawa nałoży jakieś obowiązki na Przedsiębiorców? Na wszystkich?

 

Ustawa nałoży na Przedsiębiorców będących co najmniej średnim przedsiębiorcą obowiązek stosowania wewnętrznych procedur antykorupcyjnych. 

Średni przedsiębiorca to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocznie więcej niż 50, a mniej niż 250 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych przekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro a nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat przekroczyła równowartości w złotych 10 milionów złotych a nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro.

 

3.    Od kiedy Przedsiębiorca mają mieć obowiązek stosowania wewnętrznych procedur antykorupcyjnych?

 

Przedsiębiorcy będą mieli obowiązek stosowania wewnętrznych procedur antykorupcyjnych od dnia 1 września 2018 r. (po upływie 6 miesięcy od dnia wejścia ustawy w życie).

 

4.      Na czym ma polegać obowiązek stosowania wewnętrznych procedur antykorupcyjnych?

 

Poprzez stosowanie wewnętrznych procedur antykorupcyjnych rozumie się podejmowanie środków:

a)      organizacyjnych,

b)      kadrowych,

c)      technicznych

mających na celu przeciwdziałanie tworzeniu otoczenia sprzyjającego przypadkom popełniania przestępstw korupcyjnych, przez osoby, które działają w imieniu i na rzecz przedsiębiorcy.

W szczególności:

a)   niedopuszczenie do tworzenia mechanizmów służących finansowaniu kosztów, udzielania korzyści majątkowych i osobistych, w tym korzystania z majątku przedsiębiorstwa,

b)   zapoznawania osób zatrudnionych przez Przedsiębiorcę z zasadami odpowiedzialności za przestępstwa korupcyjne,

c)  umieszczanie w umowach klauzul, stanowiących iż żadna część wynagrodzenia z tytułu wykonania umowy nie zostanie przeznaczona na pokrycie kosztów udzielania korzyści majątkowych i osobistych,

d)  opracowanie i wdrożenie kodeksu antykorupcyjnego przedsiębiorstwa, jako deklaracji odrzucającej korupcję, podpisanego przez każdego pracownika, współpracownika i inny podmiot gospodarczy działający na rzecz przedsiębiorcy, (we wcześniejszej wersji była mowa o opracowaniu kodeksu etycznego przedsiębiorstwa),

e)   określenie i wdrożenie wewnętrznej procedury i wytycznych dotyczących otrzymywanych prezentów i innych korzyści przez pracowników,

f)      niepodejmowanie decyzji w przedsiębiorstwie w oparciu o działania korupcyjne

g)  opracowanie i wdrożenie procedur informowania właściwych organów przedsiębiorcy o propozycjach korupcyjnych,

h)  opracowanie i wdrożenie wewnętrznych procedur postępowania w sprawie zgłoszenia nieprawidłowości.

 

5.  A co jeżeli Przedsiębiorca nie wypełni lub nienależycie wypełni obowiązek stosowania wewnętrznych procedur antykorupcyjnych?

 

Przedsiębiorca, który:

a)      nie opracował wewnętrznych procedur antykorupcyjnych

b)      nie stosuje ich

c)   stosuje wewnętrzne procedury antykorupcyjnie pozornie bądź nieskutecznie i osobie działającej w imieniu lub na rzecz przedsiębiorcy przedstawiono zarzuty popełnienia przestępstwa korupcyjnego (wystarczy przedstawienie zarzutów takiej osobie, nie musi być skazana)

podlega karze pieniężnej w wysokości od 10 000 do 10 000 000 zł.

 

Ale to nie koniec sankcji. Przedsiębiorcą, któremu wymierzono ww. karę, przez okres 5 lat od daty uprawomocnienia się orzeczenia nie może ubiegać się o uzyskanie zamówienia publicznego.

 

O utracie reputacji już nie wspomnę.

 

6.   Nie wiadomo czy ustawa wejdzie w życie 1 marca. Potem mam jeszcze 6 miesięcy. Po co mam się teraz tym zajmować?

 

Jeżeli zajmiesz się tym po 1 marca br. będziesz miał po prostu mniej czasu. A co nagle to po diable.

Opracowanie i wdrożenie procedur zajmuje czas. W zależności od Spółki od kilku do kilkunastu miesięcy. Im później się tym zajmiesz, tym większe ryzyko, że nie zdążysz.

Im szybciej coś trzeba zrobić, tym jest to droższe. Możesz zmniejszyć koszty zajmując się tym teraz.

 

7.     O co chodzi z tymi sygnalistami?

O sygnalistach pisałem TU. Może napiszę jeszcze coś więcej. Na pewno zalecam wdrożenia systemu whistlebrower`ingu (zgłaszania nieprawidłowości)

8.      Czy coś może się zmienić w projekcie ustawy o jawności publicznego?

 

Tak, dlatego zapraszam do śledzenia mego bloga lub profilu na Linkedin

 

9.      Czy członkowie Zarządów Spółek kapitałowych mają się czym przejmować? 

      W końcu karę zapłaci przedsiębiorca – spółka?

 

Jeżeli Zarząd Spółki, nie wykonując swoich obowiązków, dopuści do tego, że Spółka zapłaci karę 10 milionów złotych i przez 5 lat nie będzie mogła startować w przetargach publicznych to według mnie marny będzie los takiego Zarządu. Powinien ponieść odpowiedzialność dyscyplinarną i cywilną.

 

Ponadto takie zachowanie może wyczerpywać znamiona czynu zabronionego z art. 296 kk § 1 (kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5) lub § 1a (kara pozbawienia wolności do lat 3).

 

Członkowie Zarządów Spółek kapitałowych mają się więc chyba jednak czym przejmować.

 

 

10.  Czy Rady Nadzorcze Spółek kapitałowych mają się czym przejmować?

 

Rada Nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Jeżeli Zarząd nie wykonuje swych obowiązków i naraża Spółkę na poważne sankcje lub nie daj Boże sam popełnia przestępstwa korupcyjne, a Rada Nadzorcza nie reaguje to sama naraża się na odpowiedzialność dyscyplinarną, cywilna i karną.

 

11.  Panie Mecenasie co robić?

 

Wdrożyć przy pomocy ekspertów system zarządzania zgodnością (Compliance) albo chociaż wdrożyć system antykorupcyjny.

 

Głównym interesariuszem na pewno powinien być m.in. Zarząd i Rada Nadzorcza.

 

Masz pytanie? Napisz do mnie :-)

Zmiana rozporządzenia 1370/2007 czyli co się zmieniło się w publicznym transporcie zbiorowym oraz o Rekompensacie

W dniu 24 grudnia 2017 r. weszło w życie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2338 z dnia 14 grudnia 2016 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1370/2007 w odniesieniu do otwarcia rynku krajowych usług kolejowego transportu pasażerskiego.

 

Jak mówi sam tytuł dotyczy ono głównie usług kolejowego transportu pasażerskiego. Trzeba jednak zauważyć, że pewne zmiany dotyczą również usług autobusowego i tramwajowego transportu pasażerskiego.

Dziś nie będę pisał o zmianach w zakresie usług kolejowych transportu pasażerskiego. Napiszę o innych ważnych zmianach.

 

Zmiany stylistyczne i językowe pominę, choć na pewno mogą mieć znaczenie w razie sporów i wykładni językowej treści danej normy.

 

Zacznijmy od SPECYFIKACJI ZOBOWIĄZAŃ

 

W wytyku nr (7) i (8) Rozporządzenia 2016/2338 oraz w nowych art. 2a Rozporządzenia 1370/2007 nałożono na Organizatorów obowiązek określenia specyfikacji zobowiązań  z tytułu świadczenia usług publicznych w zakresie transportu pasażerskiego oraz zakresu ich stosowania. Przewidziano możliwość łączenia usług pokrywających koszty z usługami niepokrywającymi kosztów.

Organizator określając specyfikacje zobowiązań musi należycie przestrzega zasady proporcjonalności, zgodnie z prawem Unii.

Specyfikacje zobowiązań muszą być spójne z celami polityki określonymi w dokumentach dotyczących polityki transportu publicznego.

Specyfikacje zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych i odnośne rekompensaty związane z wynikiem finansowym netto realizacji zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych muszą prowadzić do:

a) osiągnięcia celów polityki transportu publicznego w sposób efektywny kosztowo;
oraz

b) stabilności finansowej świadczenia usług publicznych w zakresie transportu pasażerskiego, zgodnie z wymogami określonymi w polityce transportu publicznego w perspektywie długoterminowej.

 

REKOMPENSATA

 

O rekompensacie, pisałem dużo (np. TU). 

W wytyku nr (11) Rozporządzenia 2016/2338  oraz w nowych art. 2a Rozporządzenia 1370/2007 mowa o tym, że  spełnienie zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych przez podmioty świadczące usługi publiczne powinno być odpowiednio rekompensowane, aby zapewnić długoterminową stabilność finansową usług publicznych w zakresie transportu pasażerskiego zgodnie z wymogami określonymi w polityce transportu publicznego. W szczególności taka rekompensata powinna promować utrzymanie lub rozwój skutecznego zarządzania przez podmiot świadczący usługi publiczne, a także świadczenie usług transportu pasażerskiego o wystarczająco wysokim standardzie. Wysokość oraz sposób uiszczania rekompensaty nie może więc destabilizować długoterminowej stabilności finansowej podmiotów wewnętrznych.

 

Oczywiści z drugiej strony Organizator musi zadbać o efektywność kosztową.

 

WYMOGI SOCJALNE I PRACOWNICZE

 

W wytyku nr (13) Rozporządzenia 2016/2338 oraz w nowych art. 4 ust 4a Rozporządzenia 1370/2007 zobligowano Operatorów do przestrzegania obowiązków mających zastosowanie w dziedzinie prawa socjalnego i prawa pracy ustanowionych na mocy prawa Unii, prawa krajowego lub układów zbiorowych. Niby rzecz oczywista ale z praktyką bywa różnie.

Może w końcu Organizatorzy zaczną wymagać i kontrolować ten aspekt.

 

INFORMACJE

 

Zgodnie z nowym art. 4 ust 8 rozporządzenia 1370/2007, umowy o świadczenie usług publicznych powinny zobowiązywać Operatora świadczącego te usługi do przekazywania Organizatorowi odpowiednich informacji do udzielenia zamówienia prowadzącego do zawarcia umów o świadczenie usług publicznych, zapewniając jednocześnie uzasadnioną ochronę poufnych informacji handlowych.

Organizator powinien udostępnić wszystkim zainteresowanym stronom informacje istotne do przygotowania oferty w ramach konkurencyjnej procedury przetargowej, zapewniając jednocześnie uzasadnioną ochronę poufnych informacji handlowych. Obejmuje to informacje dotyczące popytu ze strony podróżnych, cen biletów, kosztów i przychodów związanych z publicznym transportem pasażerskim objętym konkurencyjną procedurą przetargową oraz szczegółowe informacje na temat specyfikacji infrastruktury istotne dla użytkowania wymaganych pojazdów lub taboru, aby umożliwić zainteresowanym stronom przygotowanie odpowiednich planów działalności gospodarczej. Jestem bardzo ciekaw jak to będzie funkcjonować.

 

ZMIANY W OGŁOSZENIU O PLANOWANYM ZAMÓWIENIU

 

W art. 7 ust 2 rozporządzenia 1370/2007 dodano lit. d). Od 24 grudnia 2017 r. ogłoszenia, które Organizator, co do zasady najpóźniej rok przed rozpoczęciem procedury przetargowej lub rok przed bezpośrednim przyznaniem zamówienia, ma opublikować w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, musi zawierać przynajmniej następujące informacje:

a) nazwa i adres właściwego organu;

b) przewidywany tryb udzielenia zamówienia;

c) usługi i obszary potencjalnie objęte zamówieniem.

d) przewidywana data rozpoczęcia oraz okres obowiązywania umowy o świadczenie usług publicznych.

 

W związku z tym, że ustawodawca co roku wydłuża o rok terminy w art. 78 ust 1, art. 79 ust 1 i 2, art. 80, art. 82 ust 2, art. 87 ust 1 i 3, art. 81, art. 85 ust 2 i art. 90 ustawy o Publicznym transporcie zbiorowym,wiele samorządów nie rozpoczyna procedur zamówieniowych mimo publikacji ogłoszeń.

No ale to już tematyka na innego posta.

Dobra na dzisiaj starczy. Jak ktoś ma pytania niech pisze.

Ciekawostki z prawa handlowego i nie tylko - odcinek nr 6

Jeżeli czytasz mojego bloga to wiesz że co jakiś czas informuję o ciekawych tezach Sądu Najwyższego lub glosach :-)

Ostatnio ciut zaniedbywałem ww. aktywność, ale dziś nadrabiam zaległości z zeszłego roku :-)

 

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2017 r. sygn. akt. III CZP 82/17:​ „Przedsiębiorca, dochodzący roszczeń wynikających z czynu nieuczciwej konkurencji, polegającego na zamieszczeniu publikacji na stronie internetowej, może, na podstawie art. 35 k.p.c.,  wytoczyć powództwo przed sąd, w którego okręgu publikację wprowadzono na stronę internetową, lub przed sąd, w którego okręgu dostępność tej strony spowodowała zagrożenie lub naruszenie jego interesu.”

"Przy okazji Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznał, iż w wypadku naruszenia dóbr osobistych za pośrednictwem treści opublikowanych w witrynie internetowej, osoba, która uważa się za poszkodowaną, może wytoczyć powództwo dotyczące odpowiedzialności za całość doznanych krzywd i poniesionych szkód bądź przed sądami państwa członkowskiego, w którym wydawca tych treści ma swoją siedzibę, bądź przed sądami państwa członkowskiego, w którym znajduje się centrum jej interesów życiowych (np. wyrok z dnia 25 października 2011 r., C-509/09 i C-161/10).".

 

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2017 r. sygn. akt. III CZP 91/17: „​Osoba dochodząca ochrony dobra osobistego może, na podstawie art. 35 k.p.c., wytoczyć powództwo przed sąd, w którego okręgu działał sprawca, lub przed sąd, w którego okręgu to działanie spowodowało zagrożenie lub naruszenie dobra osobistego.”.

 

A teraz czas na danie główne, oczywiście z chodzi o publiczny transport zbiorowy i zarządzanie ryzykiem prawnym :-)

Miasto W. powierzyło swojej Spółce MZA świadczenie usług autobusowego publicznego transportu zbiorowego w wielkości 70%. Na resztę linii Miasto W. ogłosiło przetargi.

Spółka M pozwało Miasto W. o zapłatę odszkodowania za szkodę spowodowaną deliktem Miasta W., polegającą na bezprawnym uniemożliwieniu powodowi w latach 2004-2010 czerpania korzyści z części rynku przewozu osób, które bezprzetargowo i za zawyżone (według powoda) wynagrodzeniem powierzono MZA.

Sąd Najwyższy wydał w tej sprawie dwa wyroki:

1)      w dniu 11 kwietnia 2014 r. sygn.. akt I CSK 291/13,

2)      w dniu 26 stycznia 2017 r. sygn. akt I CSK 252/15.

W obydwu uchylił wyroki oddalające powództwo i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.

Po analizie ww. wyroków, a zwłaszcza wyroku z dnia 26 stycznia 2017 r. mam wielka ochotę napisać glosę krytyczną do przedmiotowego wyroku Sądu Najwyższego.

 

Dziś chciałbym zwrócić twoją uwagę na inną rzecz. Większość dużych Miast w Polsce powierzyła świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego swoim Spółką, przy czym parę Miast ogłosiła przetargi na część linii autobusowych. To powoduje, że dla prywatnych miejskich przewoźników autobusowych nie zostało dużo miejsca. Istnieje spore ryzyko, że część z nich pójdzie śladem spółki M.

Dlatego jeżeli jesteś Organizatorem publicznego transportu zbiorowego zadbaj o to by wszystko było lege artis. 

I zadbaj o profesjonalną pomoc ekspertów. Najlepiej przed :-)

Natomiast jeżeli jesteś prywatnym Operatorem, to sprawdź czy Organizator zadbał o to by wszystko było lege artis czy też nie :-)